Deniz yolu taşımacılığı; ağır olan yüklerin, onların deniz yolunda giden araçlar tarafından POL yani yükleme limanından yüklenip POD yani tahliye limanında boşaltılmasına kadar olan taşınma sürecine denir. Süreç, gerekli prosedürlerin uygulanması ile beraber yüklerin limandan gemiye yüklenmesi ile başlar. Daha sonra ulaşması gereken limana vararak taşımış olduğu yükleri teslim etmesiyle sonlanır. Deniz yolu taşımacılığı, yurt içi lojistikte kullanılan bir tür olduğu gibi uluslararası taşımacılıkta da oldukça tercih edilen bir taşıma türü.
Deniz yolu taşımacılığı her ne kadar yavaş bir ulaşım türü olsa da lojistik açısından birçok avantaja sahip. Bu avantajların en başında maliyet gelir. Bunun yanında özellikle lojistik kullanılarak ulaştırılacak olan ürünlerin hasar almadan, gönderici birimden alıcı birime gitmesi büyük önem arz eder. Deniz yolu taşımacılığı sayesinde taşınan ürünlerin hem hasar alma riski oldukça minimal bir düzeye indirgenmiş olur hem hassas ürünlerin taşınması kolay bir hâl alır.
Deniz yolları gemileri sağladığı diğer önemli avantajı ise taşınması gereken fazla sayıda büyük ebat ve ağırlıktaki yükler için onları tek seferde taşımak gibi büyük bir kolaylık sunmasıdır. Bütün bunların yanında ülkeler arası sınırlar, sınırların ihlali aşamasında da kullanılan bu lojistik türü büyük önem taşır.
Deniz yolu taşımacılığı, düzensiz (tramp) taşımacılık ve düzenli (liner) taşımacılık olmak üzere iki ana taşıma yöntemini içerir. Düzensiz taşımacılıkta, belirli bir liman yükleme veya varış tarihi olmaksızın gemi tamamen dolduğunda sefere başlanır ve navlun bedeli net olarak belirlenmez. Düzenli taşımacılık ise rota önceden belirlenir, gemi dolmadan kalkabilir ve yükler ambalajlı ve paketli olarak yerleştirilir. Yükler limana vardığında ilgili taşıyıcı firma tarafından teslim edilir.
Deniz yolu taşımacılığında POL limandan POD limana kadar taşınacak olan yüklerin cinsine ve bu yükleri taşıyacak gemi türlerine göre kendi içlerinde bir ayrım söz konusu. Deniz yolu taşımacılığında dört ayrı gemi tipinden bahsedilebilir. Bunlar: Ro-Ro gemileri, konteyner gemileri, kuru yük gemileri ve tanker gemileri.
Ro-Ro gemileri ile kara yolu araçları deniz yoluyla taşınır. Aynı zamanda birden çok tekerlekli taşıtın aynı anda taşınabiliyor olmasının yanında ekonomik bir taşıma türü. Ro-Ro gemileri, liner taşımacılığa bir örnek. Yükleme limanında alınan saat ve tarihte gemiye yükleme işlemi başlanır. Bu gemilerde tekerlekli araçlar gibi ebatça büyük ürünler taşındığından kapasitesi diğer gemilere oranla büyük olur.
Ro-Ro gemisi özellikleri arasından en önemlisi kara yolunda rota üzerinde çeşitli ülkelerden geçerken oluşabilecek gümrük sıkıntıları riski ortadan kaldırılmış olur. Bu sayede taşımada tercih edilme olasılığı da oldukça yüksek. Ayrıca Ro-Ro gemileriyle taşınan araçlar diğer yük limanlarından farklı olarak Ro-Ro limanlarından teslim alınıp yine Ro-Ro limanlarında indirilme işlemi gerçekleşir. Bu taşıma türünde kara yolu ile deniz yolu bir arada kullanılır. İçi yük dolu tekerlekli araçlar taşınır ve gemi limana vardığında indirilen araç taşıdığı ürünü kapıdan kapıya nakliye mantığıyla teslim edeceği yere bırakır.
Konteyner gemileri, deniz yolu taşımacılığının %80-85 gibi oldukça büyük bir bölümünü oluşturur. Konteynerler yük taşımak için kullanılan kaplar. Özellikle bütünlüğünün bozulması istenmeyen ürünlerin ayrılmadan birlikte taşınmasını sağlar. Gemi konteyner taşımacılığı avantaj sunar. Bunlardan en önemlisi konteynerlerin dayanıklı ve sağlam maddelerden üretilmiş olmasıyla birlikte yüklenen ürünleri herhangi bir hasar almadan tahliye limanına ulaştırır. Aynı zamanda büyük konteyner gemileri sahip olduğu vinç sistemiyle birlikte konteynerlerin için taşınacak ürünlerin düzgün bir biçimde dizilmesini sağlar. Konteyner gemileri kapasitesi sayesinde birçok ürünü aynı anda taşıdığı için bu da tek seferde gerçekleşen nakliye sayısının da yükselmesini sağlar. Konteyner gemileri özellikleri nden bir tanesi de ürünleri yapılarına ve sahip oldukları hacimlerine göre konteynerler kullanabilme imkânı verir. Bu sebeple konteyner gemi çeşitleri bu özelliklerinden dolayı tercih edilir.
Kuru yük gemileri, taşınması ağır olan ve hacmen büyük yer kaplayan ürünleri limandan limana taşınması için kullanılan bir gemi. Kuru yük gemisi özellikleri gereği birçok sektörden ürün grubu taşımaya elverişli olduğu için tercih sebebini oluşturur. Taşıdığı ürünleri tahliye edeceği limana götürene kadar ki doğru ambalaj kullanımı, hasar görme riskinin aza indirgenmesi önemli detay. Kuru yük gemisi hızı taşıdığı ürünlerin ağırlığına göre değişiklik gösterebilir. Kuru yük gemi tipleri Ro-Ro, dökme yük gemileri ve konteyner gemilerinden sayılır.
“Tanker gemisi nedir?” sorusunu cevaplamak gerekirse, tanker gemileri taşınması riskli olan sıvı ve gaz ürün gruplarını taşıyan bir yük gemisi çeşidi. Adından da anlaşılacağı gibi tanker gemisi nde konteyner bulunmaz. Bu gemilerde tankerler var. Yükleyici limandan gemiye özel pompalar yardımı ile tankerlerin içine alınır. Sonraki aşamada varış terminalinde geminin pompası yardımı ile boşaltımı sağlanır. Bu gemilerde özellikle sızdırmasını önlemek amacı ile özel donanımda bir sistem üretildiği için; petrol, benzin, gaz kimyasal maddeler gibi ürünler rahatlıkla taşınabilir. En büyük tanker gemisi sahip olduğu özellikler doğrultusunda tek seferde daha fazla tehlikeli sıvı statüsündeki ürünleri taşıyabilir.
Aynı zamanda tanker gemisi özelliklerinden en önemlisi kara yolu taşımacılığına oranla kaza riski oldukça az olması. O yüzden olası sızıntılar ile ilgili tedbirler alındığında tehlikeli sıvılar grubuna giren ürünler için uygun bir taşıma türü olur. Shipeedy ile siz de lojistik gibi karmaşık bir süreci daha öngörülebilir bir hâle getirebilirsiniz.