Deniz yolu taşımacılığı sırasında
sıklıkla kullanılan navlun terimi, taşımacılık alanında gelişim göstermektedir.
Bunun üzerine pek çok yerde yaygın bir şekilde kullandığı da bilinmektedir.
Eski dönemlerde sadece denizyolu taşımacılığında kullanılan navlun terimi
şimdilerde karayolu, demiryolu ve havayolu gibi taşımacılık alanlarının önemli
parçalarından biridir. Anlam olarak “denizyolu ile taşınan yüklerin taşıyıcı
firmaya ödediği hizmet bedeli” olarak geçmektedir. Pek çok kişinin merak ettiği
konu başlıklarından biriyse navlun
hesabı nasıl yapılır sorusunun cevabıdır.
Navlun hesaplama işlemlerinde öncelikli olarak taşıma türünün nasıl
olduğu tespit edilmelidir. Yani karayolu taşımacılığıyla denizyolu
taşımacılığında farklı hesaplamalar yapılabilir. Denizyolu navlun hesaplama işlemlerinde, taşıma şekline göre farklı
navlun bedellerinin var olacağı da bilinmektedir. Taşıma sırasında da yüke en
uygun olan taşıma modeli kullanılmaktadır.
Navlun fiyatı hesaplama işlemlerinde var olan yükün brüt ağırlığı alınmalıdır. Brüt ağırlıkla hacimsel ağırlık karşılaştırılmaktadır. Bu sırada hacimsel ağırlığın bulunması için paletlerin toplam hacminin hesaplanması gerekmektedir. Elde edilen toplam hacim miktarı, hacimsel ağırlık sabiti ile çarpılmalıdır. Yani toplam hacim miktarı 333 kgs/cbm ile çarpılmaktadır. Bu sayede elde edilen sonuç, yüklemenin hacimsel ağırlığının ne olduğunu tespit etmektedir. Sonuç içerisinde hangisi daha fazla çıkıyorsa o navlun ücreti hesaplama işlemi sırasında ağırlık birimi olarak ele alınmaktadır. Bu işlemlerin sonrasında da spot fiyatlara göre navlun bedeli çıkarılmaktadır.
Shipeedy web sitesinde hemen yukarıda yer alan alandan kalkış ve varış rotanızı seçerek hızlı bir şekilde navlun hesaplaması yapabilirsiniz.
Dış ticaretle ilgili çalışmalar
yapanların aşina olduğu navlun terimi, tüm yurt dışı taşıma hizmetlerinde
kullanılmaktadır. Navlun bedeline bir fatura kesilmektedir. Bu faturadan dolayı
ortaya çıkan verginin ödemesinin kim tarafından yapılacağı da önceden
belirlenmektedir. Bu bilgi navlun anlaşması içerisinde de yer almaktadır.
Navlunun fatura bedeli, peşin olarak ödenebileceği gibi varış limanında da
ödenebilmektedir. Gemi navlun hesaplama
bilgileri düzenlenmiş sözleşme içerisinde de yer almaktadır. Bu sözleşmeye
konşimento denilmektedir.
Fatura hesaplama işlemleri için
navlun hesaplama örnekleri vermek de mümkündür. Öncelikli olarak sevk edilecek
olan mallar, gümrük noktasından varış noktasına kadar güvenli bir şekilde
teslim edilmektedir. Asıl amaçlanan durum tam olarak budur. Güvenli bir şekilde
teslim edilecek olan navlun bedeli için pek çok masraf, maliyet kalemi de
hesaplanmaktadır. Navlun hesaplama
formülü kullanılarak sonuca çok daha kolay bir şekilde ulaşılabilmesi
mümkündür.
Deniz taşımacılığıyla malın
taşınması ücreti olarak bilinen navlun, satıcı tarafından ödenmelidir. Aynı
zamanda ihracatçı olarak da isimlendirilebilmektedir. Navlun bedelinin alıcı
tarafından ödendiği durumlar, malların, satıcının işletmesinden satın alınmasıyla
başlamaktadır. Yani malın taşınması için bir taşıma acentesi anlaşıldığı zaman
navlun bedeli alıcı tarafınca ödenmektedir.
Parsiyel navlun hesaplama gibi noktalarda farklı değişkenlerin
karşınıza çıkabilmesi söz konusudur. Bu noktada navlun bedeli, bu değişkenlerin
bir araya gelmesiyle beraber hesaplanmaktadır. Genel olaraksa taşıma bedeli
olarak isimlendirilmesi mümkündür. Navlun bedelinin kapsadığı noktalar
içerisinde bazı temel faktörlerin bulunduğu da bilinmektedir. Bunlar içerisinde
piyasada yer alan arz ve talep dengesi öne çıkmaktadır. Aynı zamanda taşıma
süresi önemli konu başlıkları içerisindedir.
Taşınacak olan malların çıkış ve
varış noktası arasındaki uzaklık da ilgili konular arasındadır. Bu mesafe baz
alınarak gerekli hesaplamalar yapılmaktadır. Taşınacak olan malların ne
sıkılıkla taşındığı yine navlun bedeli hesaplaması konusunda ön planda olan
noktalardan biridir. Malları taşıyan tarafın varış noktasından yüklü mü boş mu
döneceği de navlun bedelinin hesaplanmasında önemli bir rol almaktadır. Bu
yüzden de online navlun hesaplama
işlemleri ile net bir sonuca ulaşmak her zaman mümkün olmayabilir.
Örneklendirmek gerekirse sebze ve
meyve taşımacılığı sırasında hasat dönemleri yoğun geçer. Bu süreç içerisinde
talepler artar, iş alternatifleri fazla olur. Bu yüzden de navlun bedeli yani
taşımanın ücreti artış göstermektedir. Genel olarak bakıldığı zaman bazı navlun
rotalarının daha çok tercih edildiği bilinmektedir. Yine bu da navlun bedelinin
yükselmesine neden olan kısımlardandır. Bundan ötürü navlun bedeli
hesaplanırken taşınacak yükün miktarından söz edilmesi önemlidir. Yükü
taşıyacak olan kişinin yine mal alarak dönüş yapacağı biliniyorsa o zaman
navlun bedeli düşmektedir. Çünkü dönüş bol şekilde olursa dönüş masrafı da
navlun bedeli içerisine eklenmektedir.
Navlunun oluşumunda rol alan bazı
maliyet unsurları bulunmaktadır. Bunlar içerisinde seyir maliyetleri içerisinde
bulunan geminin eskime payı yani amortisman, geminin bakım ve onların
giderleri, yakıt giderleri yer almaktadır. Liman maliyetleriyle ilgili bazı
giderler de bulunmaktadır. Bunlar liman harçları şeklinde
örneklendirilebilmektedir. Navlunun oluşumunda öne çıkan unsurlar içerisinde
liman ve depolama maliyetleri de bulunmaktadır. Gemi rıhtıma girdikten sonra
mal tamamen yüklenene kadar geçen sürede oluşan maliyetler de navlun
kapsamındadır.
Gemi taşımacılığında önemli bir
rol oynayan navlun ödemesi iki farklı şekilde yapılabilmektedir. Bunlardan
birisi peşin navlun ödemesidir. Diğeriyse havale navlun ödemesi olarak
isimlendirilmektedir. Peşin navlun ödemesini, taşıtıcı olan taraf, ihracat tarihi
içerisinde taşıyıcı şirkete yapmaktadır. Havale navlun ödemesiyse ihracat
başladıktan ve gemi yola çıktıktan sonra yapılmaktadır. Havale navlun ödemesi
sırasında, taşıma şirketinin bazı hakları bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse
de navlun tamamen ödenmediği sürece malın ithalatçıya teslim edilememesi
taşıyıcının hakları arasındadır. Konşimentonun altında navlunun nerede ve kim
tarafından ödeneceğine yer verilmektedir. Ödemenin yapılmasının ardından
konşimento içerisinde bir ödeme bilgisi yoksa fatura da içerisine eklenmelidir.
Navlun faturasının da yükleme bilgileri gibi ithalatçıya verilmesi
gerekmektedir.