FOB (Free on Board) Yükleme Nedir?

Incoterms tarafından belirlenmiş olan teslim şekillerinden birisi de FOB teslim şekli olarak görülmektedir. Bu teslim şeklinde satıcı ürünleri belirlenmiş olan tarihte alıcı tarafınca temin edilmiş gemiye yüklemektedir. Mallar geminin güvertesine yerleştirildikten sonra oluşabilecek her türü hasar alıcı tarafın sorumluluğundadır. Yani satıcı hasar, kayıp gibi durumlardan etkilenmez. Satıcı ihracat için gerekli olan belgeleri hazırladıktan sonra malların gümrük işlemlerini tamamlar. Bunun üzerine ürünlerin teslimat işlemleri gerçekleştirilmiş olur. FOB teslim şekli ne demek diye sorulduğu zaman da öne çıkan seçeneklerden birisi bu şekilde gösterilmektedir.

FOB Teslim Şekli Nedir?

FOB, tedarik zincirinde alıcı veyahut satıcının taşınması yapılacak olan mallardan sorumlu olduğu noktayı gösteren sevkiyat şeklidir. FOB teslim nedir sorusuna net bir cevap vermek gerekirse de açılımı Free on Board olarak görülmektedir. Türkçe karşılığı gemi bordasında teslim alma anlamını taşımaktadır. Alıcı ve satıcılar, siparişlerin taşınması sırasında gerekli olan şartları belirtmektedir. Aynı zamanda FOB Teslim şekli sayesinde olabilecek riskler, nakliye sürecindeki maliyetler kolayca belirlenebilmektedir.

FOB şekli nedir sorusuna cevap olarak alıcının sevkiyat noktasında ürünlerin tüm mülkiyetini kabul ettiği nakliye türü denilmektedir. Satıcının ürünü göndermesinin ardından olası tüm riskleri üstlendiği bilinmektedir. Malların nakliye işlemleri sırasında hasar görmesi veyahut kaybolması durumlarından alıcı taraf sorumlu olmaktadır. Satıcı tarafsa, ürünlerin nakliye işlemleri için gemi güvertesine yerleştirilmesine kadar sorumluluk altındadır.

Satının sorumluluğuna dikkat etmek gerekirse satıcı taraf, sözleşme koşullarına uygun olarak malları hazırlamaktadır. Alıcı tarafın kendi ülkesinde kullanması gereken tüm belgeler doğru ve eksiksiz şekilde tamamlanmaktadır. Bunun üzerine gümrük işlemlerinin tamamlanması söz konusudur. Taşıma acentesiyle beraber sözleşme yapılmaktadır. Bu sözleşme, varış limanına kadar olan nakliye bedelinin satıya ait olduğunu göstermektedir. FOB teslim şeklinde navlunu kim öder sorusu da bu şekilde açıklanmaktadır. Satıcı yalnızca gemiye yüklenene kadar olan ücretlendirmelerden sorumludur. Yükleme işleminin tamamlanmasının ardından karşı tarafı bu konuda bilgilendirmektedir. Sonrasında da beklenen varış tarihini alıcı tarafa bildirmektedir.

Alıcı tarafın sorumlulukları içerisinde mal bedelinin ödenmesi yer almaktadır. Bu durum, sözleşme kuralları içerisinde de geçerliliğini korumaktadır. İthalat işlemleri içerisinde gümrük belgeleri düzenlenmektedir. Gümrük işlemleri tamamlanmaktadır. Alıcı gümrük vergilerini de ödemektedir. Malların varış limanında boşaltılmasıyla ilgili masraflar da alıcıya aittir. Ayrıca taşıma süresince mallarla ilgili yapılan tüm masrafların karşılanması da zorunluluklar içerisinde yer almaktadır.  FOB teslim ne demek denildiği zaman tüm bu bilgilere ulaşmak da mümkündür.

FOB Teslim Şekli Nasıl Uygulanır?

İhracatta FOB teslim şekli öne çıkan seçeneklerden biridir. Uluslararası nakliye türleri arasında yer almaktadır. Sevkiyat siparişleri için öne çıkan ve sözleşme genelinde kullanılan teslimatın zamanını, yerini, ödemeyi aktaran teslimat şeklidir. Masrafların hangi taraf tarafından karşılanacağını aktarmaktadır. Alıcı ve satıcı arasındaki alışverişte FOB şartları önemlidir. FOB statüsü sayesinde alıcı ve satıcı arasında bir mülkiyet belirlenmemektedir. Bu aşamada ürünlerin gönderimi sırasında alıcı ve satıcı tarafların gönderimini tanımlamaktadır.

Tarafların her birinin malların satıcıya sorunsuz bir şekilde transfer edilmesini sağlar. FOB konusunda kesin bir fikrin belirlenmiş olması önemlidir. Transfer işlemlerinin hem yerel hem de uluslararası düzeyde gerçekleşmiş olması haricinde, FOB koşulları, farklı maliyetlerden de etkilenmektedir. Yani sigorta maliyeti, nakliye ve envanter maliyeti öne çıkan seçenekler içerisinde almaktadır.

 FOB teslim şeklinde satıcının sorumlukları nelerdir sorusunun yanı sıra nakliye noktası da öne çıkmaktadır. Alıcı tarafın satın aldığı ürünleri, sevkiyat başladığı zaman alacağı anlamını taşımaktadır. Bu sırada satının sorumluluğu, ürünler yüklendikten sonra bitmektedir. Malların varış noktasına kadar hasarsız ve zamanında ulaştırılması artık alıcının sorumluluğu altındadır.  FOB destination içerisinde satıcı malları mülkiyetini elinde tutmaktadır. Malların nihai varış noktasına ulaşana dek ürünlerin tümünden sorumludur. Kayıp ve hasarlı ürünlerin değişimi gerçekleştirilmelidir. Uluslararası gönderilerde de şirketlerin sözleşmelere uygun hareket etmesi beklenir. Sözleşme içerisinde hükümler oluşturulmaktadır ve detaylar ana hatlarıyla belirlenmektedir. Ayrıca FOB teslim şeklinde birden fazla kural grubu bulunmaktadır. Bu yüzden FOB yasal tanımları ülkelere göre de değişiklik göstermektedir. Sözleşme taraflarının gönderi için geçerli olan yasalara dikkat etmesinde fayda vardır.

FOB Fiyatlandırmaları

Free on Board teslim şekli konusunda maliyetler, malların taşınması, nakliye gemisine yüklenmesi gibi birçok seçenek vardır. FOB fiyatlandırması da bu detaylara bağlı olarak belirlenmektedir. Malların varış limanından son varış limanına kadar olan süreç öne çıkmaktadır. Sigorta bedeli de fiyat konusunda önemli olan seçeneklerden biri olarak geçmektedir.

FOB teslim şekli içerisinde fiyatlandırma yapılırken satıcı ürün maliyetinden, kar payına kadar pek çok detayı toplamaktadır. Yükleme masrafları, liman masrafları, iç nakliye masrafları bu seçenekler içerisinde yer almaktadır. Tüm bu detaylar bir araya getirildiği zaman da FOB fiyatlandırması belirlenmektedir.

FOB Teslim Şeklinde Navlun Bedelini Kim Öder?

FOB teslim şekli içerisinde merak edilen konu başlıklarından birisi navlun bedelinin kim tarafından ödendiğidir. Bu konuda daha net bir açıklama yapmak gerekirse de “FOB Origin, navlun toplanır” ifadesi varsa o zaman navlun ücreti alıcıya aittir. Yani ücret, alıcının sorumluluğu altında tutulmaktadır. Ancak terimde “FOB Origin, navlun ön ödemeli” ifadesine yer veriliyorsa o zaman alıcı menşe noktasında ürünlerin sorumluluğu almaktadır. Nakliye masrafları satıcı tarafından ödenmektedir. Navlun bedelinin ödenmesi noktasında bu iki terimin farklılığına dikkat etmek gerekmektedir.